19 11- 1395

 برخی از دانشمندان مذاهب اسلامی درباره جامعیت قرآن تصوری گزاف دارند.

برای نمونه آلوسى فتح شهر حلب به دست سلطان صلاح الدّين و فتح مصر به دست سلطان سليم را نيز از قرآن قابل استفاده مى‏خواند و مى‏گويد: انصاف اين است که بايد مقاماتى را که بزرگان صوفيه دارند، پذيرفت و ذهن مريض خود را در آنچه به سبب موانع و اميال نفسانى از ادراک آن محروم است، متهم ساخت؛[1]  آلوسى افرادی را نام می‌برد که مانند رسول خدا ص به علوم قرآن دست یافته اند او می‌گوید: «قرآن دانش‏هاى گذشتگان و آيندگان را در خود گرد آورده است؛ ولى کسى به آن، عالم نخواهد شد، جز گويندۀ قرآن و رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ـ که به آنچه خداوند علم به آن را به خود اختصاص نداده است احاطه دارد ـ اما پس از آن حضرت، بزرگان صحابه نظير چهار خليفه و ابن‌عباس و ابن‌مسعود از رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اين ميراث را کسب کردند[2]. گویند ابن عباس مدعى بود: اگر افسار شتر خويش را گم کنم، در کتاب خداى تعالى آن را باز خواهم يافت.[3]

داستانی در این زمینه نیز نقل شده است که شافعى زمانى در مکه گفت: دربارۀ هر چيزى که تمايل داريد از من بپرسيد تا من از کتاب خداى تعالى پاسخ شما را بدهم. کسى پرسيد: نظر شما دربارۀ شخص مُحرم که زنبورى را بکشد چيست؟ پاسخ داد: «بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم» خداوند فرموده است: «وما ءاتاکمُ الرَّسولُ فَخُذوهُ وما نَهاکم عَنهُ فَانتَهوا»  و از پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت شده که به دو کسى که بعد از من خواهند بود، ابوبکر و عمر، اقتدا کنيد و از عمر‌بن‌الخطاب نقل شده که فرمان داد شخص مُحرم، زنبور را بکشد».[4] شافعی با این بیان مراد کسانی را که به جامعیت مطلق قرآن قائلند، روشن ساخته است.